วัตรของปริวาสิกภิกษุและมานัตตจาริกภิกษุ ๑๐ หมวด
ภิกษุผู้สมาทานวัตรแห่งปริวาสแล้วก็ดี ผู้สมาทานวัตรแห่งมานัตต์แล้วก็ดี พึงถือการปฏิบัติวัตร ๑๐ หมวดนี้ โดยเคร่งครัด ท่านปรับอาบัติทุกกฎแก่ผู้ล่วงละเมิด เรียกว่า วัตตเภท คือ
๑. ไม่พึงให้อุปสมบทและนิสสัย ไม่พึงมีสามเณรอุปัฏฐาก ไม่พึงรับสมมติสอนนางภิกษุณี
๒. ไม่พึงต้องอาบัติ อันสงฆ์ให้มานัตต์แล้ว หรืออาบัติเช่นนั้น หรืออาบัติเลวทรามกว่านั้น
๓. ไม่พึงติกรรมนั้น ไม่พึงห้ามอุโบสถปวารณาแก่ปกตัตตภิกษุ ไม่พึงทำความมีคำ ไม่พึงเริ่มอนุวาทาธิกรณ์ ไม่พึงยังภิกษุอื่นให้ทำโอกาสเพื่อโจทย์ภิกษุอื่น ไม่พึงยังภิกษุอื่นให้การ ไม่พึงช่วยภิกษุทั้งหลายให้สู้กันทางอธิกรณ์
๔. ไม่พึงไปหรือนั่งข้างหน้าของปกตัตตภิกษุ พึงพอใจในอาสนะ ที่นอน กุฎี อันสุดท้าย (คือเป็นของเลวที่แจกทีหลัง)
๕. ไม่พึงมีปกตัตตภิกษุเป็นปุเรสมณะ หรือปัจฉาสมณะ คือตามหลังไปสู่ตระกูล ไม่พึงสมาทานอรัญญิกธุดงค์ ไม่พึงสมาทานบิณฑปาติกะธุดงค์และไม่พึงให้เขานำบิณฑบาตมาส่ง
๖. เป็นอาคันตุกะ ไปสู่อาวาสอื่น พึงบอกอาการที่ตนประพฤติมานัตต์มีอาคันตุกะมาก็พึงบอก พึงบอกในอุโบสถ พึงบอกในปวารณา พึงบอกทุกวัน ถ้าอาพาธพึงส่งทูตไปบอก
๗. ไม่พึงออกจากอาวาสที่มีภิกษุไปสู่อาวาสที่ไม่มีภิกษุหรือมีแต่เป็นนานาสังวาส เว้นไว้แต่ไปกับสงฆ์หรือมีอันตราย (อันตราย ๑๐ อย่างในกัณฑ์ที่ ๑๗ ตอนอุโบสถ) พึงไปได้เฉพาะอาวาสหรือถิ่นไม่ใช่อาวาส อันมีภิกษุเป็นเพื่อน
๘. ไม่พึงอยู่ในที่อันเดียวกัน ในอาวาสก็ดี กับด้วยปกตัตตภิกษุ
๙. เห็นปกตัตตภิกษุเข้าแล้ว พึงลุกจากอาสนะ พึงเชิญให้นั่ง ไม่พึงนั่งอาสนะอันเดียวกันกับปกตัตตภิกษุ เมื่อเธอนั่ง ณ อาสนะต่ำ ไม่พึงนั่ง ณ อาสนะสูง เมื่อเธอนั่ง ณ พื้นดิน ไม่พึงนั่ง ณ อาสนะ ไม่พึงจงกรมในที่จงกรมเดียวกันกับปกตัตตภิกษุ เมื่อเธอจงกรมอยู่ที่ต่ำ ไม่พึงจงกรมในที่สูง เมื่อเธอจงกรมบนพื้นดิน ไม่พึงจงกรมบนที่จงกรม
๑๐. ไม่พึงนั่ง หรือจงกรม อยู่ในที่อันเดียวกัน ตลอดถึงการอยู่ในที่มุงอันเดียวกันกับปริวาสิกภิกษุ ผู้ชักเข้าหาอาบัติเดิม ผู้ควรมานัตต์ ผู้ประพฤติมานัตต์แก่กว่า ผู้ควรอัพภาณ ฯ
ภิกษุผู้สมาทานวัตร พึงปฏิบัติมานัตต์ ๑๐ หมวดนี้โดยเคร่งครัด ท่านปรับ อาบัติทุกกฎแก่ผู้ล่วงละเมิดและสำหรับภิกษุผู้เก็บวัตรแล้ว พึงถือการปฏิบัติ ๑๐ หมวดนี้ ตามสมควร
———————–